In 2019 is, na een evaluatie in 2018, gestart met de voorbereiding van een nieuw faunabeheerplan voor het beheren van ganzen in de gehele provincie Noord-Holland.
Het coalitieakkoord heeft voor grote beroering gezorgd bij alle partijen die te maken hebben met ganzenbeheer in Noord-Holland. In het coalitieakkoord is omschreven dat de schadevergoeding op landbouwpercelen wordt teruggebracht van 95% naar 80%. Naar aanleiding hiervan zijn verschillende overleggen geweest tussen Gedeputeerde Staten van Noord-Holland en FBE Noord-Holland over de realisatie van nieuw beleid voor het beheren van ganzen. Dit heeft echter niet geleid tot een bestuurlijk gezamenlijke aanpak.
Per brief heeft de Provincie Noord-Holland laten weten te willen investeren in flankerende maatregelen, zonder daarbij het beleid aan te passen. Dit gehele proces heeft zowel het draagvlak voor het provinciaal beleid als het succes van de uitvoering verkleind. Ook zijn de relaties tussen (maatschappelijke) organisaties onder druk gezet.
Desondanks heeft het bestuur van de FBE Noord-Holland, via een zeer intensief proces op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten en ervaringen van de afgelopen jaren, het Faunabeheerplan Ganzen Noord-Holland 2021-2027 op 14 oktober 2020 vastgesteld en ter goedkeuring aan de Provincie Noord-Holland aangeboden. De provincie heeft vervolgens aangegeven niet tot goedkeuring over te kunnen omdat onderdelen uit het faunabeheerplan afweken van haar beleid en zij niet voornemens was om haar beleid aan te passen. Zij heeft daarom verzocht het faunabeheerplan hiermee in lijn te brengen. De tweede versie van het Faunabeheerplan Ganzen Noord-Holland 2021-2024 is op 12 mei 2021 door het bestuur van de faunabeheereenheid vastgesteld en nogmaals ter goedkeuring aan de Provincie Noord-Holland aangeboden. Op 13 juli heeft Gedeputeerde Staten het faunabeheerplan goedgekeurd.
Bij een nieuw faunabeheerplan horen ook nieuwe ontheffingen en vergunningen. In 2021 is er een ontheffingsaanvraag ingediend bij de Omgevingsdienst Noord-Holland Noord. Ook is de FBE gestart met het opstellen van acht passende beoordelingen ter onderbouwing van ganzenbeheer in Natura 2000-gebieden. De FBE heeft geadviseerd over ganzenbeheer in de (ontwerp) beheerplannen van Zeevang en Gooi- en Vechtplassen.
Het nieuwe ganzenbeheerplan gaat uit van populatiebeheer in het vroege voorjaar. Dit is de meest effectieve periode. Om de intensiviteit van het beheer in die periode te vergroten of te verplaatsen zal het gecoördineerd beheer worden ingezet. In 2021 is de FBE in overleg met de partners gestart met het opstellen van vijf uitvoeringsplannen. Daarnaast zijn de voorbereidingen getroffen zodat daadwerkelijk uitvoering in het veld kan plaatsvinden door bijvoorbeeld het aanvragen van een ontheffing voor het gebruik van de geluiddemper en het selecteren van potentiële uitvoerders.
De FBE streeft ernaar om alle ganzen die worden gedood in de voedselketen te brengen. De beperkte afzetmogelijkheden vormen op dit moment een belemmering voor het ganzenbeheer. De FBE is in samenwerking met drie economische bureaus een onderzoek gestart naar het vergroten van de afzetmogelijkheden. De uitkomsten van dit onderzoek worden in 2022 verwacht.
Vanwege de Coronamaatregelen hebben WBE’s, net zoals in 2020, gebruik kunnen maken van een vergoedingsregeling voor het huren dan wel aanschaffen van destructiebakken en het ophalen van kadavers.
Vanaf 2019 is de FBE Noord-Holland verantwoordelijk voor het opstellen van de telrapportage Gans. De voorafgaande jaren werd dit uitgevoerd door Natuurlijke Zaken (Landschap Noord-Holland) in opdracht van de Provincie Noord-Holland. In 2019 werd de rapportage in opdracht van de Faunabeheereenheid nog uitbesteed en begeleid door een extern bureau, maar in 2020 heeft de FBE Noord-Holland de rapportage zelf opgesteld. Vanaf dit jaar heeft de telrapportage een nieuwe vorm gekregen. De nadruk ligt nu op een korte heldere rapportage, waarbij de aantalsontwikkeling en verspreiding van de ganzen binnen het getelde jaar centraal staan.
Gedeputeerde Staten van de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Zeeland hebben in hun beleid vastgesteld hoe ze de schade die wordt aangericht door ganzen willen beperken. Ook het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft beleid opgesteld voor het verbeteren van de vliegveiligheid op en rondom Schiphol. Het terugbrengen van het aantal ganzen door ruivangsten speelt hierin een belangrijke rol. Ruivangsten worden in alle vier de provincies uitgevoerd.
In Nederland is slechts één partij in het bezit van de benodigde vergunningen om ruivangsten uit te voeren. De vraag naar ruivangsten is de afgelopen jaren toegenomen, waardoor er rondom de vangcapaciteit concurrentie is ontstaan tussen de verschillende provincies en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Ganzen verplaatsen zich vaak en komen daarom in Nederland niet in geïsoleerde populaties voor. Daarom is een gebiedsgerichte aanpak, waarbij de werkwijze per provincie verschilt, niet optimaal voor het terugbrengen van een nationale vogelpopulatie.
Lokaal kunnen groepen ganzen kunnen door middel van ruivangsten tijdelijk worden verkleind. Zolang de nationale ganzenpopulatie hoog is zullen lokale groepen door naburige groepen ganzen worden aangevuld, of zullen leeggekomen territoria weer worden bezet. Een interprovinciale samenwerking voor ganzenbeheer is daarom op grond van zowel beleid, uitvoering en ecologie sterk aan te raden.
Ten behoeve van een interprovinciale samenwerking en afstemming rondom de ruivangsten hebben de eerdergenoemde partijen in 2020 een samenwerkingscollectief gevormd, op initiatief van de FBE Noord-Holland. Via een gezamenlijke opdracht en afspraken over de capaciteitsverdeling streeft het collectief naar het effectiever inzetten van ruivangsten, het verlichten van de administratieve druk en complexiteit en tevens het verminderen van de kosten. De FBE heeft de coördinatie van de ruivangsten en het opstellen van de rapportage uitgevoerd. De ervaringen zijn positief en het collectief wordt in 2022 voortgezet.
De Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds is aangenomen in het kader van het Verdrag van Bonn (‘Overeenkomst in de zin van artikel IV lid 3, van het Verdrag van Bonn’). Deze overeenkomst is in 1999 in werking getreden en gericht op de instandhouding van trekkende watervogels. De insteek van het verdrag wordt gevormd door de routes (flyways) die watervogels gebruiken. Onder de Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds fungeren een aantal werkgroepen. Voor trekkende ganzen is er de AEWA European Goose Management International Working Group. Deze werkgroep fungeert als het belangrijkste coördinatie- en besluitvormingsorgaan van het AEWA European Goose Management Platform (EGMP). Het doel van de AEWA European Goose Management Platform is om op lange termijn een gunstige staat van instandhouding te waarborgen voor alle ganzen en populaties die onder hun bevoegdheid vallen, door te zorgen voor duurzaam gebruik en beheer op flyway-niveau.
Sinds begin 2018 werkt de Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds aan managementplannen voor een gestructureerd en geïntegreerd beheer, inclusief duurzaam gebruik van ganzenpopulaties van de grauwe gans, brandgans en kolgans in Europa.
Conform het besluit van de Ambtelijke Adviescommissie Vitaal Platteland (AACVP) van 25 maart 2016 wordt vanuit Nederland de aanpak van Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds gecoördineerd door de Nederlandse Werkgroep AEWA aanpak Ganzen (WAG). Deze werkgroep wordt getrokken door de provincie Fryslân en bestaat uit vertegenwoordigers van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de provincies, BIJ12 Faunazaken, vertegenwoordiger faunabeheereenheden en een onafhankelijke ganzenexpert als adviseur. De FBE Noord-Holland vertegenwoordigt de faunabeheereenheden in deze werkgroep. De werkzaamheden bestaan uit het verzamelen van landelijke afschotgegevens grauwe gans en brandgans, het informeren, adviseren en ophalen van belangen van de faunabeheereenheden in Nederland, zevenmaal per jaar overleg en adviseringen met betrekking tot de op te stellen Favourable Reverence Values (FRV's) en Adaptive Flyway Management Programmes (AFMP's).
Het Faunabeheerplan Ganzen Schiphol is in 2018 door Gedeputeerde Staten van Noord-Holland vastgesteld en heeft een looptijd tot en met 2024. Gezien de looptijd van het faunabeheerplan lag de focus op de uitvoering, zoals het faciliteren van de uitvoering, het monitoren van de uitvoering en het maken en leveren van data ten behoeve van rapportages.
